تفاوت کندانسور و اواپراتور |دماتجهیز

اگر در حوزه تجهیزات برودتی فعالیت داشته باشید، احتمالا بارها با کلمات کندانسور و اواپراتور مواجه شده اید. اگر با این دو مفهوم به صورت کامل آشنایی ندارید، با ما همراه باشید تا با این دو تجهیز و تفاوت کندانسور و اواپراتور آشنا شوید.
هر دو تجهیز کندانسور و اواپراتور مبدل های حرارتی هستند که ساختار نسبتا مشابهی دارند اما در نحوه جذب و دفع گرما از سیال با هم متفاوتند. علت استفاده از کلمه مبدل حرارتی برای این تجهیزات این است که در واقع این دستگاه ها مبادله کننده حرارتی بین دو سیال هستند و موجب افزایش یا کاهش دمای سیال مورد نظر و همچنین تغییر فاز آن ها می شوند.

تفاوت کندانسور و اواپراتور

اواپراتور (Evaporator)

اواپراتور از نظر لغوی به معنی تبخیرکننده است. اواپراتور یک مبدل حرارتی است که سیال را از فاز مایع به فاز گاز (بخار اشباع) تبدیل می کند. به طور مثال مایع مبرد وارد دسته ای از لوله ها (کویل) شده و چون فشار کمی دارد، با جذب کم ترین حرارت از سیال درون پوسته، به نقطه جوش رسیده و تبخیر می شود. بدین ترتیب مبرد با جذب گرمای محیط از حالت مایع به حالت گاز تغییر فاز می دهد. اواپراتورها در انواع پوسته و لوله (Shell and Tube)، صفحه ای، هوا خنک و غرقابی ( flooded) موجودند اما در سیستم های تهویه مطبوع بیش تر از نوع پوسته و لوله استفاده می شود.
در کولرگازی و اسپلیت، کویل اواپراتور را در پنل داخلی تعبیه می ‌کنند تا سیال مبرد با جذب هوای گرم محیط، آن را خنک نماید. در دستگاه چیلر نیز اواپراتور همان مبدل حرارتی پوسته و لوله است که با جذب گرمای آب آن را خنک می سازد.

کندانسور (Condenser)

کندانسور یا چگالنده عمل خنک سازی سیال در سیکل تبرید را انجام می دهد. در کندانسور بخار مبرد (گاز فریون) با درجه حرارت و فشار زیاد وارد لوله های آن شده، و بخار داغ خنک شده و کندانس می شود. فرآیند خنک سازی مبرد می‌ تواند از طریق هوا (توسط فن) انجام گیرد که در این صورت به آن کندانسور هوایی یا هواخنک گفته می‌شود (مانند اسپلیت ها یا چیلرهای هواخنک). اما اگر فرآیند خنک سازی بخار از طریق آب انجام پذیرد به آن کندانسور آبی یا آب خنک گفته می شود (مانند برج خنک کننده در چیلرهای آبی).
لازم به ذکر است که تمام فرآیند چگالش بر عهده کندانسور نیست، بلکه کمپرسور به عنوان متراکم کننده مولکول های گاز نقش مهمی را ایفا می کند. بخار مبرد قبل از ورود به کندانسور باید به اندازه کافی با فشار کمپرسور متراکم و گرم شده باشد تا مستعد برقراری انتقال گرما به سیال خنک کننده (مانند آب یا هوا) شود. به همین جهت کندانسور و کمپرسور به همراه هم واحد چگالشی نام دارند و در واحدهای دو تکه (اسپلیت ها) نیز این دو بخش در کنار یکدیگر قرار می گیرند.
همان گونه که ذکر شد کندانسورها بر اساس نحوه خنک کردن ماده مبرد به دو دسته زیر تقسیم می شوند که به شرح آن ها می پردازیم:

کندانسور هوایی یا هواخنک
کندانسور آبی یا آب خنک

کندانسور هوایی یا هوا خنک

کندانسورهای هوایی در ظرفیت های کوچک و بزرگ در مناطق کم آب و خشک مورد استفاده قرار می گیرند. دلیل دیگر استفاده از کندانسور هوایی، عدم امکان استفاده از کندانسور آبی در مناطق مرطوب است. در این صورت با صرف نظر از این که ظرفیت واحد خنک کننده چه مقدار باشد، میبایست از کندانسور هوایی استفاده نمود.
لازم به ذکر است ظرفیت کندانسور هوایی در واقع تابعی از سطح کندانسور و مقدار هوادهی فن یا فن ها است. بنابراین هرچه سطح بیش تری داشته باشیم، تبادل گرمایی بیش تری خواهیم داشت. به همین دلیل واحدهای خنک کننده ای که ظرفیت بیش تری دارند معمولا نیاز به کندانسورهای بزرگ با فن های بیش تر دارند و این رویکرد باعث می شود که چندین کندانسور را به صورت متصل شده با هم استفاده کنند.

مزایای کندانسور هوایی

عدم نیاز به مصرف آب
عدم وجود مشکل یخ زدگی، رسوب و خوردگی
عدم نیاز به پمپ و شبکه لوله کشی
تمیزی و آسایش بیش تر و هزینه کم تر سرویس و نگهدار

معایب کندانسور هوایی

هزینه اولیه تجهیز بالاتر نسبت به سیستم های آب خنک
نیاز به فضای بیش تر
صدای نسبتا زیاد
راندمان (COP) کم تر و مصرف برق بیش تر نسبت به سیستم های آب خنک

کندانسور آبی یا آب خنک

همان گونه که گفته شد به کندانسوری که مبرد داغ را با استفاده از آب خنک نماید و آن را از حالت گازی به حالت مایع تبدیل کند، کندانسور آبی گفته می شود. از کندانسورهای آبی در ظرفیت های بیش تر استفاده می شود. کندانسورهای آبی در سه نوع اصلی زیر هستند که در ادامه به شرح آن می پردازیم:

پوسته لوله
دو لوله ای
صفحه ای

کندانسورهای آب خنک معمولا به صورت مبدل های پوسته لوله یا شل اند تیوب (Shell and Tube) هستند. به این صورت که آب خنک از داخل دسته لوله ها (تیوب ها) و مبرد داغ از فضای پوسته عبور می کند. آب داخل لوله حرارت بخار داخل پوسته را جذب گرده و دمای آن را کاهش می دهد و بخار تقطیر می شود (بر عکس این حالت هم ممکن است). سپس مایع تقطیر شده در قسمت پایینی پوسته انباشته شده و از همان قسمت تخلیه می گردد. آب گرم شده به کمک پمپ سیرکولاتور وارد برج خنک کن می شود و بعد از کاهش دما، مجدد وارد کندانسور آبی می شود.
نوع دیگر از کندانسورهای آبی که کم تر هم استفاده می شود و ساختار ساده ای هم دارد کندانسور دو لوله ای است. این کندانسور از دو لوله هم مرکز تشکیل شده که مبرد داغ در لوله مرکزی و آب در لوله خارجی در جریان هستند (بر عکس این حالت هم ممکن است).
در صورتی که آب خنک کننده به حد کافی تمیز نباشد یا خاصیت خورندگی داشته باشد باید فیلتر شود و همچنین با افزودن مواد شیمیایی به آن، خاصیت خورندگی آن کاهش یا حذف گردد.
کندانسورهای آبی مزایا و معایبی نیز دارند که به شرح زیر است:

مزایا کندانسور آبی

راندمان بالاتر
دارای مصرف برق پایین تر
عدم نیاز به استفاده از فضای باز و هوای آزاد جهت نصب آن
ابعاد کوچک تر
قیمت پایین تر

معایب کندانسور آبی

استفاده در مکان هایی که دسترسی به آب داشته باشد
عدم استفاده در مناطق مرطوب
نیاز به سختی گیر برای آب ورودی
نیاز به برج خنک کننده و سرویس و نگهداری آن

تفاوت کندانسور و اواپراتور

اواپراتور و کندانسور دو تجهیز مهم سیستم های برودتی هستند که از لحاظ ساختاری بسیار مشابه یک دیگرند. اواپراتور و کندانسور هر دو مبدل حرارتی هستند اما جهت انتقال حرارت در آن‌ها برعکس هم است. بدین صورت که در کندانسور فرآیند انتقال حرارت به صورت گرماگیر بوده و مبرد گازی به حالت مایع در می آید و سپس مایع به سمت اواپراتور منتقل می شود. در اواپراتور نیز فرآیند به صورت گرماده بوده و در نهایت مبرد مایع با جذب حرارت تبخیر شده و به شکل گاز در می آید. سپس این گاز مجددا جهت سرمایش به سمت کندانسور هدایت می شود و این چرخه ادامه خواهد داشت.

دمـاتجهیــز؛ بهترین قیمت ها و برند های تجهیزات تأسیسات ساختمان

سخن پایانی

در این مقاله در خصوص اواپراتور و کندانسور، و تفاوت بین آن ها صحبت کردیم و امیدواریم که با خواندن این مقاله درک بهتری از تفاوت های بین این دو بخش اساسی از سیستم های برودتی کسب کرده باشید.
شما می توانید جهت اطلاع از قیمت به روز محصولات، به سایت مجموعه تخصصی دماتجهیز (اولین و معتبرترین مجموعه تخصصی در حوزه تجهیزات تاسیسات ساختمان و کلیه دستگاه های تهویه مطبوع از سال 1383 و دارا بودن 3 جواز کسب معتبر) مراجعه نمایید. همچنین برای کسب اطلاعات بیش تر و دریافت مشاوره، می توانید در ساعات اداری با کارشناسان مجموعه دماتجهیز تماس حاصل فرمایید.

مقالات مرتبط

جهت کسب اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌شود مطالب مرتبط با مقاله تفاوت کندانسور و اواپراتور را نیز مطالعه فرمایید.