فن کویل یکی از پرکاربردترین تجهیزات در سیستمهای تهویه مطبوع است که به منظور تنظیم و کنترل دمای محیط و هوای خروجی، آن از ترموستات استفاده میشود. در این مقاله قصد داریم به شرح ترموستات فن کویل، روش کار و انواع آن بپردازیم.
ترموستات فن کویل چیست؟
ترموستات که در زبان فارسی به آن دماپای نیز گفته میشود، وظیفه دارد که عملکرد فن کویل را برای تنظیم دمای هوای محیط در یک محدوده مشخص، کنترل نماید. ترموستات، این کار را با کنترل سرعت عملکرد موتور و دور فن هوادهی یا کنترل جریان آب گرم یا آب سرد در کویل فنکوئلها انجام میدهد.
در هر واحد ساختمانی، درجه حرارت گرمایش و سرمایش توسط ترموستات، مقدار رطوبت توسط هیومیدستات، مقدار هوا توسط فن و مقدار هوای تازه به روشهای متداول کنترل میگردد.
ترموستات ها جزو رایجترین ابزار های تنظیم و کنترل دما در سیستمهای تاسیساتی و ساختمانی مثل فن کویل ها، هواساز ها، دیگ ها و... و همچنین دستگاههای دیگر همچون یخچالها هستند که به دو نوع دیجیتال و آنالوگ تقسیم میشوند. در هنگام خرید فن کویل میتوانید به دلخواه و بر اساس نیاز خود، مدل دارای ترموستات دیجیتال و یا مدلی که دارای ترموستات آنالوگ میباشد را انتخاب نمایید.
ترموستات فن کویل، قطعه بسیار مهمی است، چرا که علاوه بر آسایش دمایی ساکنین، تاثیر زیادی بر میزان مصرف انرژی سیستم تهویه مطبوع دارد.
نکته: در مورد محل نصب مناسب فن کویل باید به این نکته توجه شود که ترموستات در معرض تابش نور خورشید و یا وزش باد فن کویل قرار نگیرد و حتی المقدور در ارتفاع 130 تا 140 سانتیمتری از کف تمام شده در هر اتاق یا سالن نصب گردد.
نحوه عملکرد ترموستات فن کویل
ترموستات فنکویل از هر نوعی که باشد، بوسیله یک سنسور، دمای فضای مورد نظر را حس کرده و در صورت رسیدن دمای اتاق به نقطه تنظیم شده یا همان Set Point، با فرمان قطع جریان الکتریکی توسط ترموستات فعالیت الکتروموتورفن هوادهی فن کویل متوقف میشود.
در زمان شروع به کار، فن کویل با تمامی ظرفیت خود اقدام به ایجاد هوای سرد یا گرم میکند، تا دمای فضای مد نظر به نقطه مطلوب برسد. پس از گذشت مدت زمانی، دما به نقطه مطلوب رسیده و اگر فن کویل به کار خود ادامه دهد، دما از آن نقطه نیز عبور خواهد کرد و دیگر شرایط دمایی مطلوب و مطبوع نخواهد بود. برای حل این مشکل باید توسط یک حسگر دما، فعالیت فن کویل را کنترل کرد. این وسیله همان ترموستات فن کویل نام دارد.
انواع ترموستات فن کویل
ترموستاتهای فن کویل را میتوان از نظر نوع عملکرد، نحوه کارکرد و سرعت چرخش الکتروموتور هوادهی به انواع مختلفی تقسیم کرد که در ادامه شرح داده شده اند:
1. انواع ترموستات بر اساس نوع عملکرد:
- ترموستات تک فصل: این نوع فقط یک حالت کاری دارد؛ یا مخصوص گرمایش است یا سرمایش. ترموستات گرمایش از کف نمونهای از این گروه است و معمولا زمانی استفاده میشود که سیستم فقط در یک فصل یا یک کارکرد فعال است.
- ترموستات دوفصل: این نوع میتواند هم سرمایش و هم گرمایش را کنترل کند. ترموستات فن کویلها معمولا در این دسته قرار میگیرند و امکان تغییر حالت سیستم را بسته به نیاز ساختمان فراهم میکنند.
2. انواع ترموستات فن کویل بر اساس نحوه کارکرد:
- ترموستات الکترومکانیکی یا آنالوگ: این مدلها طراحی سادهتری دارند و هیچ پردازنده یا نمایشگر دیجیتالی ندارند. ترموستات آنالوگ فن کویل، دما را با مکانیزمهای مکانیکی–الکتریکی کنترل میکند. سرعت پاسخدهی آنها نسبت به مدلهای دیجیتال کمتر است، اما دوام و سادگی استفادهشان محبوبیتشان را حفظ کرده است.
- ترموستات دیجیتال: این مدلها از حسگرهای دقیقتر استفاده میکنند و تنظیم دما، برنامهریزی و کنترل فن در آنها هوشمندتر انجام میشود. ظاهر مدرن و مصرف انرژی کمتر هم از مزیتهای آنهاست.
- ترموستات دیجیتال تحت شبکه: این نوع از ترموستاتهای دیجیتال قابلیت اتصال به شبکه WiFi را دارند و میتوانند از طریق پروتکلهایی مثل Modbus یا KNX مدیریت شوند. این ویژگی امکان کنترل مرکزی ساختمان و یکپارچهسازی با سیستمهای هوشمند را فراهم میکند.
3. انواع ترموستات فن کویل بر اساس سرعت چرخش الکتروموتور هوادهی:
- ترموستات یکدور (کنترل دستی فن): در انواع فن کویل زمینی که سرعت فن از روی بدنه دستگاه تنظیم میشود، ترموستات تنها فرمان قطع و وصل را میدهد. کنترل شدت باد بهصورت دستی انجام میشود و نیازی به ترموستات چند دور نیست.
- ترموستات سهدور: در فن کویلهای سقفی، کاستی، کانالی و دیواری که دسترسی به کلیدهای روی دستگاه وجود ندارد، ترموستات باید امکان کنترل فن در سه سرعت کم، متوسط و زیاد را داشته باشد. این مدل دقت بیشتری در تنظیم دما و کنترل هوادهی ایجاد میکند. از این رو میتوان گفت که فن کویل های سقفی یا کاستی نیاز به ترموستات دوفصل و 3 دور دارند.
سوالات متداول درباره ترموستات فن کوئل
برخی از سوالات متداولی که درباره ترموستات فنکوئلها وجود دارند در ادامه پاسخ داده شدهاند:
ترموستات دیجیتال فن کویل چگونه کار می کند؟
با پیشرفت تکنولوژی، در فن کویلها برای کنترل هوشمند دمای منازل مسکونی و ادارات از ترموستات دیجیتال استفاده میشود. عملکرد ترموستات دیجیتال به این صورت است که، کاربر دمای مطلوب را وارد کرده و ترموستات آن را با دمای محیط مقایسه مینماید. سپس با توجه به اختلاف دمایی که اندازه گیری کرده و دمایی که کاربر برای آن مشخص نموده، دمای سرمایشی و گرمایشی محیط مورد نظر را کنترل میکند. ترموستات های دیجیتال فن کویل، حسگر دقیقتر و سرعت عمل بالاتری دارند. همچنین ترموستات دیجیتالی قابلیت اتصال به سیستمهای هوشمند کنترل انرژی ساختمان یا BMS را نیز دارد. دمـاتجهیــز؛ بهترین قیمت ها و برند های تجهیزات تأسیسات ساختمان
اجزا و نحوه کار فن کویل به چه صورت است؟
این تجهیز همانطور که از نامش مشخص است عمدتاً از یک فن و یک کویل(لوله های مسی متعدد و خم شده کنار هم حاوی آب گرم، آب سرد یا مبرد) تشکیل شده. کویل ها معمولاً از لولههای مسی با پرههای آلومینیومی تشکیل میگردد که داخل آن آب گرم موتورخانه (در فصل زمستان) یا آب سرد چیلر (در فصل تابستان) جریان پیدا کرده و فن دستگاه، هوا را از روی کویل عبور داده و در نتیجه هوای گرم یا سرد از خروجی فن کویل خارج میشود. فن این دستگاه از نوع سانتریفیوژ بوده و تعداد آن نسبت به ظرفیت فن کویل از 1 تا 4 عدد فن هوادهی متغیر است.
بهترین مارک ترموستات فن کویل کدام است؟
مارک مناسب ترموستات فن کویل بستگی به نیاز پروژه دارد. برندهایی مثل دانفوس، زیمنس، و هانیول بسیار معتبرند، چون محصولات با کیفیت، دقت بالا و قابلیت اتصال به سیستمهای اتوماسیون دارند.
آیا ترموستات دیجیتال نسبت به آنالوگ ارجح است؟
بستگی به کاربرد دارد. ترموستات دیجیتال فن کویل دقیقتر است، قابلیت برنامهریزی دارد و امکان کنترل از راه دور را فراهم میکند، اما کمی گرانتر است. ترموستات آنالوگ (الکترومکانیکی) سادهتر است، برای کاربردهای پایه کافی است و هزینه اولیه کمتری دارد.
آیا ترموستات فن کویل باید از نوع دوفصل باشد؟
پاسخ: اگر سیستم فن کویل شما قابلیت گرمایش و سرمایش دارد، یعنی در فصول مختلف هم آب سرد و هم آب گرم وارد کویل میشود، ترموستات دوفصل (دوگانه) ضروری است. اگر فقط از سرمایش یا گرمایش استفاده میکنید، ترموستات تکفصل کفایت میکند.
سخن پایانی
مجموعه تخصصی دماتجهیز (اولین و معتبرترین مجموعه تخصصی در حوزه تجهیزات تاسیسات ساختمان و کلیه دستگاه های تهویه مطبوع از سال 1383 و دارای 3 جواز کسب معتبر) تمامی محصولات را با تضمین اصالت کالا، خدمات پس از فروش و گارانتی مورد اطمینان، عرضه مینماید. برای مشاهده مدل ها و برند ها، اطلاع از قیمت های به روز و خرید انواع فن کویل و ترموستات فن کویل به سایت مجموعه تخصصی دماتجهیز مراجعه فرمایید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، لطفاً در ساعات اداری با کارشناسان واحد تهویه مطبوع دماتجهیز از طریق تلفن 88822550-021 تماس حاصل فرمایید.
